«خانم پارک گون‌هه، رئیس‌جمهور سابق کره‌جنوبی به جرم سوءاستفاده از قدرت سیاسی‌اش به‌نفع دوست قدیمی‌اش به ۲۴ سال زندان محکوم شد.»

این خبری بود که وقتی به گوش ما رسید، انگشت حیرت به دهان گرفتیم. البته این خانم جرم‌های دیگری مانند فساد و رشوه‌خواری هم داشت. اما با این حال برای ما عجیب به‌نظر می‌آمد که در کشور دیگری در برخورد با عالی‌ترین مقام اجرایی، این‌گونه قاطع عمل شود. به‌راستی علت تعجب ما چیست. قاطعیت برخورد ما با چنین رخدادهایی فرسنگ‌ها با کره‌ای‌ها فاصله دارد. گاهی یک مقام فرهنگی در جایگاه دبیری یک رویداد هنری هم می‌تواند از جایگاهش سوءاستفاده کند و البته کسی هم با او برخوردی نداشته باشد. شاهین فرهت دبیر سی‌وچهارمین جشنواره موسیقی فجر است. فرهت امسال دبیری جشنواره را در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی برعهده دارد. وقتی قطعه‌های اجرا شده توسط گروه‌های حاضر در جشنواره امسال را نگاه می‌کردیم؛ بارها و بارها چشم‌مان به نام شاهین فرهت برمی‌خورد. یعنی برخی از گروه‌های حاضر در جشنواره آثار فرهت را اجرا کردند و این مساله عجیب است. چراکه در دوره‌های پیشین جشنواره موسیقی فجر اجرای آثار شاهین فرهت اصلا رونقی نداشته است.

در کنسرت‌های سالیانه هم به همین‌گونه است؛ یعنی انگشت شمارند گروه‌هایی که در ۱۰ سال گذشته آثار شاهین فرهت را برای اجرا انتخاب کرده باشند. مساله‌ای که در طول برگزاری جشنواره سی‌وچهارم موسیقی فجر، بین رسانه‌ها با گمانه‌زنی‌های زیادی همراه بود. سوالاتی که مطرح می‌شد اینکه آیا این احتمال وجود دارد که شاهین فرهت از مقامش در جشنواره موسیقی فجر سوءاستفاده کرده و اجرای آثارش را شرط حضور گروه‌ها در جشنواره کرده باشد. به هر حال جشنواره موسیقی فجر، رویدادی است که با بودجه‌ دولتی برگزار می‌شود و دبیر این جشنواره هم بی‌شک مقامی دولتی است. پس باید هرگونه فعالیت و اقدامش مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد.

 آثاری که از شاهین فرهت در جشنواره سی‌وچهارم موسیقی فجر اجرا شد

آنسامبل «آتلاس» از کشور دانمارک با اجرای قطعه تریو بادی چوبی، اپوس ۲۴، «ارکستر سمفونیک تهران» به رهبری شهرداد روحانی با اجرای یکی از آثار شاهین فرهت با تک‌نوازی ویولن امین غفاری، تریو «اَمَئل» از کشور اسلوونی با اجرای قطعه «تریو برای پیانو، اپوس ۹۶»، ارکستر رتوریک به رهبری نصیر حیدریان با اجرای قطعه «سینفونیتا در لا مینور اپوس ٦٦» گروه‌ها و هنرمندانی هستند که در رپرتوار اجرایی کنسرت خود حداقل از یک یا دو قطعه شاهین فرهت استفاده کردند.

 عذر بدتر از گناه

شاهین فرهت در گفت‌وگو با «ایسنا» گفته است: «من اصلا نگفتم آثار من را بنوازند. یکی از گروه‌های خارجی قصد داشت به شکل تریو اجرایی داشته باشد اما از آهنگسازان ایرانی قطعه‌ای برای تریو پیدا نکرده بود؛ بنابراین از اثر من استفاده کرد. من فقط دو قطعه به ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر رتوریک برای اجرا داده‌ام. بقیه گروه‌ها خودشان اثر من را برای نواختن انتخاب کردند.»

حرف‌های فرهت نشان می‌دهد دبیر سی‌وچهارمین جشنواره موسیقی فجر خودش دو مورد تخلفش را پذیرفته است. او دو اثرش را به ارکستر سمفونیک تهران و ارکستر رتوریک برای اجرا پیشنهاد داده است.به‌راستی در سال‌های گذشته ارکستر سمفونیک تهران چندبار اثری از شاهین فرهت اجرا کرده است؟نکته دیگر اینکه فرهت در صحبت‌هایش گفته یکی از گروه‌های خارجی که قصد اجرایی به شکل تریو داشته، دنبال اثری از آهنگسازان ایرانی گشته که پیدا نکرده است. این نوعی توهین به شعور مخاطبان و البته توهین به آهنگسازان جوان و باسابقه ایرانی است. فرهت با این سخنش، جوری ماجرا را جلوه می‌دهد که گویی فقط او اثری برای تریو دارد و دیگر آهنگسازان ایرانی اثری برای این منظور تاکنون نساخته‌اند. شاید در روزهای آینده منتظر واکنش تند آهنگسازان ایرانی به این صحبت‌ها باشیم.

 پای پسرعموی فرهت هم در میان است

مشکل فقط دیدن نام شاهین فرهت در لیست قطعه‌های اجرا شده توسط گروه‌ها نیست. نام دیگری که این میان شبهه‌برانگیز است؛ هرمز فرهت است. هرمز پسرعموی شاهین فرهت است که خارج از ایران زندگی می‌کند.

چند شب قبل، در اجرای ماری دوالا از کشور ایرلند، دو قطعه از هرمز فرهت با عنوان‌های «توکاتا» و «سوئیت کوچک» اجرا شد. گروه‌های دیگری هم بودند که آثار هرمز فرهت را اجرا کردند.

 پای تفرشی‌پور هم در میان است

همچنین آهنگساز دیگری که گروه‌های بخش بین‌الملل برخی از آثارش را اجرا کرده‌اند، امیرمهیار تفرشی‌پور است. تفرشی‌پور از تصمیم‌گیران جشنواره و گویا هماهنگی گروه‌های بخش بین‌الملل نیز با او بوده است.حال تصور کنید کسی از تصمیم‌گیرندگان جشنواره باشد و گروه‌های بخش بین‌الملل آثار او را اجرا کنند.

  چرا وحید تاج همزمان دو اجرا در جشنواره داشت

یکی از قوانین وضع شده توسط خود برگزارکنندگان سی‌وچهارمین جشنواره موسیقی فجر این بود که یک خواننده همزمان نمی‌تواند با دو گروه در جشنواره به صحنه برود. بی‌شک این قانون برای جلوگیری از انحصار و البته جهت تنوع بیشتر خوانندگان در جشنواره منطقی است. اما متاسفانه خود برگزارکنندگان جشنواره موسیقی فجر این قانون را زیر پا گذاشتند و به دو خواننده اجازه‌ حضور همزمان با دو گروه را دادند. یکی از این خوانندگان اشکان کمانگری بود که الحق از خوانندگان توانمند موسیقی ایران است. توضیح‌های مدیر اجرایی جشنواره موسیقی فجر درباره علت حضور کمانگری با دو گروه در جشنواره موسیقی فجر موجب ایجاد حاشیه‌های بسیاری شد. چراکه حرف‌های شهرام صارمی، مدیر اجرایی جشنواره موسیقی فجر ضدونقیض بود و واکنش‌هایی را   از سوی اهالی موسیقی در پی داشت. یکی دیگر از خوانندگانی که در جشنواره سی‌وچهارم موسیقی فجر همراه با دو گروه به صحنه رفت؛ وحید تاج بود. تاج هم با گروه «آهنگ» در تاریخ ۲۶ بهمن و هم با گروه ارکستر سازهای ملی ایران در تاریخ ۲۵ بهمن به اجرای برنامه پرداخت. وحید تاج هم از خوانندگان خوب حوزه موسیقی ایرانی است اما وقتی قانونی در جشنواره‌ای وضع می‌شود، بهتر است که برای همه یکسان باشد. جالب اینکه تاکنون هیچ‌کدام از مسئولان جشنواره موسیقی فجر، توضیحی درباره علت این قانون‌شکنی نداده‌اند.

 صندلی‌های خالی در برخی اجراها

در دوره‌های مختلف جشنواره موسیقی فجر معمولا اجراهای خارجی با استقبال زیادی مواجه می‌شو، اما تقریبا نیمی از صندلی‌های تالار وحدت برای اجرای گروه تریو اَمَئل اسلوونیایی خالی بود. در اجرای گروه بهناز ذاکری در فرهنگسرای نیاوران تنها چند ردیف نخست صندلی‌ها پر بود و بقیه صندلی‌های سالن خالی بودند. در سالن‌های آزادی، ایوان‌شمس و سالن سوره هم صندلی‌های خالی در برخی اجراها وجود داشت که علت اصلی‌اش شیوه نادرست پخش‌کردن بلیت‌های میهمان بود.

 جشنواره‌ای که کتاب ندارد

در جشنواره امسال هیچ‌خبری از کتاب جشنواره نبود. کتابی که باید چاپ شود تا به معرفی تمام بخش‌های جشنواره موسیقی فجر بپردازد. کتابی که سندی ماندگار برای یک رویداد ملی است؛ آن هم در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی... توجه کنید که سی‌وچهارمین جشنواره موسیقی فجر کتاب یا کتابچه‌ای برای معرفی خود نداشت. البته در روز پایانی جشنواره زمزمه‌هایی به گوش رسید که گویا جشنواره کتاب دارد، اما دست برخی افراد خاص است. به هر روی خبرنگاران حوزه موسیقی می‌توانند این نکته را تایید کنند که تا روز پنجم برگزاری جشنواره در هیچ‌کدام از سالن‌های برگزاری اجراها، هیچ خبری از کتاب جشنواره نبود.

 جشنواره‌ای که نشریه نداشت

در جشنواره‌های معتبر دنیا، در پایان هر روز نشریه‌ای چند صفحه‌ای منتشر می‌شود تا به بازتاب رویدادهای هر روز جشنواره بپردازد. جشنواره سی‌وچهارم موسیقی فجر اما هرگز چنین نشریه‌ای ندارد. البته این نشریه چند سالی است که به دلیل ضعف نگاه‌های مدیریتی از جشنواره موسیقی فجر حذف شده و تنها مختص این دوره نیست.

نگارنده به یاد دارد حدود ۶ دوره پیش، جشنواره موسیقی فجر صاحب نشریه‌ای روزانه بود که با تلاش تعدادی از خبرنگاران خوش‌ذوق عرصه موسیقی تهیه و منتشر می‌شد. به هر روی چاپ چنین نشریه‌ روزانه‌ای نیاز به عزمی راسخ از سوی مسئولان و شناخت بالای آنها از دنیای رسانه و البته نویسندگانی توانمند دارد.